بررسی اثرات چرای دام اهلی و حیات وحش بر شاخص‌های تنوع گونه‌ای در منطقه استپی سرد استان اصفهان

تنوع گونه­ های گیاهی همواره متضمن پایداری اکوسیستم در مقابل آشفتگی­های محیطی و زیستی است. به منظور بررسی اثر مدیریت چرا بر شاخص­های تنوع گونه­ ی 15 مکان مرتعی تحت چرای دام اهلی و 1 مکان مرتعی در پناهگاه حیات وحش موته (منطقه امن آب باریکه) که تحت چرای حیات وحش ( به ویژه آهو) قرار دارد، انتخاب شدند. نمونه ­برداری 56 سایت بر اساس فاصله از روستا و آبشخوار در 16 مکان مرتعی در قالب طرح تصادفی- سیستماتیک با واحد نمونه‌­برداری ترانسکت خطی و با استقرار 2 ترانسکت 100 متری در جهت عمود بر هم با سه تکرار انجام شد. بر روی هر ترانسکت اطلاعات شامل درصد پوشش گیاهی به تفکیک نوع گونه و فرم رویشی یادداشت گردید. محاسبه شاخص ­های عددی تنوع، غنا و یکنواختی با استفاده از داده­ های پوشش و نرم‌افزار PAST و Excel صورت گرفت. مدل­های توزیع فراوانی شامل سری لوگ، لوگ نرمال، مدل هندسی و عصای شکسته در هر دو منطقه برازش گردید. نتایج نشان داد میزان تنوع و یکنواختی گونه­ ای در منطقه تحت چرای حیات وحش نسبت به منطقه تحت چرای دام اهلی بیشتر بوده است، اما در دو منطقه در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنی‌داری نبودند. این در حالی است که شاخص غنای گونه­ ای در منطقه تحت چرای دام اهلی بیشتر بوده است به‌طوریکه شاخص‌های غنای گونه ­ای منهینگ (41/2) و مارگالف (03/3 ) در منطقه تحت چرای دام اهلی مقادیر بیشتری نسبت به شاخص­های غنای گونه ­ای منهینگ (52/1) و مارگالف (12/2) در منطقه پناهگاه حیات وحش موته داشته و در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنی‌داری بودند. نمودار لگاریتمی توزیع رتبه ­ای فراوانی گونه ­های هر دو منطقه با شیب تند از مدل عصای شکسته پیروی کرده و نشان می­ دهد که منطقه دارای گونه­های غالب است و افراد با فراوانی متوسط در آن کمتر یافت می ­شوند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل رج ­بندی CCA، نشان داد که دو منطقه از نظر عامل مدیریت، پوشش­گیاهی و شاخص غنای گونه­ای به‌طور مناسبی در فضای رج ­بندی از هم تفکیک شده ­اند.